Denkfouten bij kinderen

Wat zijn denkfouten en hoe help je je kind hiermee omgaan? 

We hebben allemaal dagelijks allerlei gedachten. Dit kunnen positieve gedachten zijn, waar we blij van worden en ons goed door voelen. Soms ook negatieve gedachten, die eerder een negatieve invloed op ons gevoel hebben. Meestal lukt het je wel om je te realiseren dat wat je denkt misschien niet helemaal juist is. Dat je het te groot maakt, of je praat jezelf moed in dat het vast wel allemaal goed komt. Soms lukt dat niet, dan voel je je door die negatieve gedachten helemaal uit het veld geslagen. Je gaat in de gedachten zelf geloven en komt in een negatief denkpatroon terecht waar je even niet meer uitkomt. Dit noemen we een denkfout. Je gaat in die gedachten geloven, terwijl de gedachte zelf niet klopt, of je dit in ieder geval niet direct op feiten kan baseren. Een denkfout is dus een gedachte die je een slecht gevoel geeft, terwijl hetgeen wat je denkt vaak helemaal niet waar is. 

Kinderen kunnen regelmatig een denkfout maken. Het hoort bij de ontwikkeling. Alleen sommige denkfouten kunnen hun zelfvertrouwen en prestaties wel sterk beïnvloeden. 

Bijvoorbeeld:

→ Als je kind een slecht cijfer krijgt op school, denkt hij dat hij helemaal niks kan. Dat hij overal slecht in is, zal blijven zitten en geen goede baan kan vinden later en ga zo maar door. Hij blijft vast zitten. 

 Bijvoorbeeld:

→ Je hebt strijd met je kind over het uitzetten van de tv. En je kind denkt vervolgens: ‘ Oke mama vindt mij nu ook niet meer lief’.  

Vooral wanneer je kind dit vaker doet en het hem gaat beperken in zijn functioneren is het extra belangrijk om denkfouten te herkennen en te weten hoe jij je kind kan helpen om ermee om te gaan.

In deze blog delen we enkele veel voorkomende denkfouten bij kinderen en geven we tips over hoe je hier als ouder mee om kan gaan.

1. De Alles of niets denkers: Deze kinderen hebben soms de neiging om één negatieve ervaring te generaliseren naar alle situaties. Bijvoorbeeld, als ze een keer iets fout hebben gedaan, denken ze misschien dat ze altijd zullen falen. 

Tip: Praat met je kinderen over het concept van 'leren van fouten'. Moedig ze aan om te reflecteren op wat er misging en hoe ze het de volgende keer anders kunnen doen. Geef zelf het goede voorbeeld door openlijk over je eigen fouten te praten en te laten zien hoe je ervan leert.

2. De zwart-wit denker: Sommige kinderen hebben de neiging om alles als goed of fout te zien, zonder ruimte voor nuance. Dit kan leiden tot perfectionisme en angst om te falen. 

Tip: Moedig je kind aan om flexibeler te denken door situaties vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Bespreek grijze gebieden en laat zien dat er vaak meer dan één oplossing mogelijk is. Geef complimenten op inzet en vermijd complimenten gericht op resultaat.

3. De doemdenker: Kinderen hebben soms de neiging om zich het ergste voor te stellen dat kan gebeuren in een bepaalde situatie. Dit kan leiden tot angst en vermijdingsgedrag. 

Tip: Help je kind om realistischer te denken door je kind te vragen naar bewijs voor zijn gedachten. Moedig je kind aan om stapsgewijs kleine stappen te zetten om angsten te overwinnen. 

4. Het is allemaal mijn fout denker: Kinderen nemen soms de verantwoordelijkheid voor dingen die buiten hun controle liggen. Bijvoorbeeld, als een vriend niet met hen wil spelen, denken ze misschien dat het hun schuld is. Het is belangrijk om kinderen te leren dat ze niet alleen verantwoordelijk zijn voor de acties van anderen.

Tip: Moedig je kind aan om situaties vanuit een breder perspectief te bekijken. Bespreek met je kind wat er nog meer zou kunnen spelen en hoe anderen zich zouden kunnen voelen. Help je kind om zich te richten op wat hij wel kan controleren in plaats van zich te veel te focussen op wat buiten zijn macht ligt.

Waar herken jij jouw kind het meeste in? 

Elk kind leert elke dag weer om te gaan met frustraties en teleurstellingen als onderdeel van het opgroeien. Je ziet kinderen die dit zonder problemen oppakken en er zijn kinderen die gevoelig zijn voor elke hobbel die ze tegenkomen. Je hoort deze kinderen zeggen: ik ben dom, ik kan het niet, iedereen vindt mij stom. En hoewel jij als ouder allerlei pogingen onderneemt om je kind van het tegenovergestelde te overtuigen, raakt je kind alleen maar meer en meer overtuigd van deze gedachten. Deze kinderen worden lastig gevallen door hun eigen negatieve gedachten. 

In het "Groei in Zelfvertrouwen Programma" gaan we in module 4 uitgebreid aan de slag met dit onderwerp. Je leert tijdens deze module negatief denken te begrijpen: waar komt het vandaan en wat kun je doen als je denkfouten herkent bij je kind? We nemen je mee door praktische strategieën waardoor jouw kind leert om vaker door een positieve bril te kijken, zijn denkfouten herkent en weet wat hij kan doen om deze om te buigen naar positieve, realistische gedachten.

In mei 2024 begint het nieuwe groepscoachingstraject van het "Groei in Zelfvertrouwen Programma". Kun je niet wachten en wil je direct aan de slag? Dat kan! Je kunt nu direct beginnen met de zelfstudie van het programma! Als je uiteindelijk meer begeleiding wilt, kun je bij de start van de nieuwe groep je keuze upgraden naar het groepstraject.